ปราสาทตาควาย “ซ่อมได้” แต่เงื่อนไขคือ “ต้องอยู่บนแผ่นดินไทย” เสียงยืนยันจากอธิบดีศิลปากร ท่ามกลางไฟชายแดนที่ทำมรดกวัฒนธรรมเจ็บตัว

ปราสาทหินไม่ควรเป็น “สนามรบ” ของใครทั้งนั้น—ประโยคนี้ไม่ใช่แค่ความรู้สึกของคนรักประวัติศาสตร์ แต่เป็น “กติกาสากล” ที่โลกพยายามยึดถือร่วมกันมานาน และวันนี้ชื่อของ “ปราสาทตาควาย” กลายเป็นจุดรวมสายตาอีกครั้ง เมื่อ อธิบดีกรมศิลปากร ออกมายืนยันชัดๆ ว่า “ซ่อมได้แน่นอน” ตราบใดที่โบราณสถานยังตั้งอยู่ในอาณาเขตไทย พร้อมชี้เทคนิคบูรณะระดับโลกที่ไทยทำสำเร็จมาแล้วกับปราสาทหินหลายแห่ง

🏛️ ปราสาทตาควายคืออะไร อยู่ที่ไหน ทำไมถึงสำคัญ

ปราสาทตาควาย (บางแหล่งเรียก ปราสาทตาวาย / ในภาษาเขมรใช้ชื่ออีกแบบ) ตั้งอยู่บริเวณ “ช่องตาควาย” อำเภอพนมดงรัก จังหวัดสุรินทร์ บนแนวเทือกเขาพนมดงรัก ใกล้กลุ่มปราสาทตาเมือน และเป็นโบราณสถานแบบ “ปราสาทหินขอม” ที่ใช้วัสดุอย่างศิลาแลงเป็นหลัก

ความสำคัญของตาควายไม่ใช่แค่ “เก่า” แต่คือ “เป็นหลักฐานตัวเป็นๆ” ของศิลปกรรมและเส้นทางอิทธิพลวัฒนธรรมในอีสานใต้—พื้นที่ที่มีปราสาทหินกระจายตัวมาก และเชื่อมโยงกับภูมิศาสตร์ชายแดนอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ จึงทำให้ชื่อของโบราณสถานในโซนนี้มักถูกพูดถึงทั้งในมุมท่องเที่ยว ประวัติศาสตร์ และความอ่อนไหวเชิงพื้นที่

🧨 ข่าววันนี้ที่กระแทกใจ: “ตาควายเสียหายจากการสู้รบ” และคำยืนยันว่า “บูรณะกลับมาได้”

ในการชี้แจงที่ศูนย์แถลงข่าวร่วมสถานการณ์ชายแดนไทย–กัมพูชา นายพนมบุตร จันทรโชติ อธิบดีกรมศิลปากร ย้ำประเด็นหลัก 3 ชั้นแบบหนักแน่น

• โบราณสถานไม่ควรถูกใช้เป็นที่มั่น/ฐานปฏิบัติการ เพราะขัดกับแนวปฏิบัติสากล
• เมื่อเกิดความเสียหาย คำถามสำคัญคือ “ฟื้นฟูได้ไหม”
• คำตอบจากกรมศิลปากรคือ “ได้” และทำได้ด้วยมาตรฐานวิชาการที่ไทยมีประสบการณ์จริง

จุดที่ “บ้านกีฬา” อยากให้คนอ่านจับให้มั่นคือ ประโยคที่อธิบดีศิลปากรพูดตรงๆ ว่า กรมศิลปากรมีอำนาจบูรณะได้เฉพาะโบราณสถานที่อยู่ในอาณาเขตประเทศไทยเท่านั้น —นี่คือเหตุผลที่คำว่า “อยู่บนแผ่นดินไทย” ถูกยกมาเป็นเงื่อนไขสำคัญที่สุดของการซ่อมแซม

🧱 เทคนิค “อนัสติโลซีส” คืออะไร ทำไมถึงเป็นไม้เด็ดของการซ่อมปราสาทหิน

อธิบดีกรมศิลปากรระบุว่า วิธีบูรณะของไทยใช้เทคนิค “อนัสติโลซีส (Anastylosis)” ซึ่งเป็นแนวทางอนุรักษ์โบราณสถานหินที่เน้น “ยกชิ้นส่วนเดิมกลับเข้าที่เดิมให้มากที่สุด” โดยทำงานแบบละเอียดระดับก้อนต่อก้อน

ภาพรวมกระบวนการ (อธิบายให้เห็นภาพแบบคนทั่วไปอ่านเข้าใจ)

• รื้อ/เคลื่อนชิ้นส่วนที่เสียหายอย่างมีระบบ
• ทำแผนผังและบันทึกตำแหน่ง “หินแต่ละก้อน” ว่ามาจากทิศไหน อยู่ระดับไหน
• เสริมโครงสร้างฐานให้แข็งแรงตามหลักวิศวกรรมอนุรักษ์
• นำชิ้นส่วนเดิมกลับไปประกอบคืน โดยเติมวัสดุใหม่เท่าที่จำเป็นและต้องแยกให้อ่านออกว่า “ของเดิม/ของใหม่”

สิ่งที่ทำให้คำว่า “ซ่อมได้” มีน้ำหนัก ไม่ใช่แค่คำปลอบใจ แต่คือ “มีตัวอย่างจริง” —อธิบดีศิลปากรยกกรณี พนมรุ้ง, พิมาย, สด็อกก๊อกธม ว่าเป็นปราสาทที่ซับซ้อนกว่าตาควายด้วยซ้ำ ยังบูรณะสำเร็จมาแล้ว ในยุคที่เทคโนโลยียังไม่ล้ำเท่าวันนี้

🧭 ทำไม “ตาควาย” ถึงบูรณะได้เร็วกว่า: ขนาดเล็ก ซับซ้อนน้อย แต่ต้องทำให้ถูกหลัก

ในคำชี้แจงเดียวกัน มีประเด็นที่คนอ่านควรรู้ไว้เป็นความเข้าใจพื้นฐาน: ตาควายถูกมองว่า “ขนาดเล็กกว่า ซับซ้อนน้อยกว่า และลวดลายน้อยกว่า” เมื่อเทียบกับบางปราสาทใหญ่ๆ ดังนั้นในเชิงเทคนิคจึง “ไม่เกินความสามารถ” ของทีมบูรณะไทย—แต่คำว่าไม่เกินความสามารถ ไม่ได้แปลว่าทำลวกๆ ได้ เพราะงานอนุรักษ์ต้องเดินตามหลักฐานทางโบราณคดีและหลักมาตรฐานสากลเสมอ

🧩 มุม “กติกาโลก” ที่โยงตรงกับคีย์เวิร์ด: โบราณสถานกับสงคราม ห้ามใช้เป็นฐานที่มั่น

ประเด็นนี้ไม่ได้เป็นแค่การโต้กันด้วยคำพูด แต่มี “กรอบสากล” ที่ใช้ร่วมกัน เช่น

• อนุสัญญากรุงเฮก ค.ศ. 1954 ว่าด้วยการคุ้มครองทรัพย์สินทางวัฒนธรรมในกรณีเกิดความขัดแย้งด้วยอาวุธ (UNESCO เป็นผู้ดูแลกรอบกฎหมาย/ข้อมูล)
• หลักกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ (IHL) ก็ย้ำเรื่อง “ห้ามใช้ทรัพย์สินทางวัฒนธรรมเพื่อวัตถุประสงค์ทางทหาร” ในเชิงจารีต/แนวปฏิบัติ

ขณะเดียวกัน UNESCO ก็ออกข่าวแสดงความกังวลต่อสถานการณ์การปะทะบริเวณโบราณสถานสำคัญตามแนวชายแดน (โดยเฉพาะพื้นที่ใกล้แหล่งมรดกโลก) และเรียกร้องให้คุ้มครองมรดกวัฒนธรรมอย่างเร่งด่วน

🏁 “ปักธง” และภาพที่ถูกแชร์: มีรายงานว่าทหารไทยเข้าถึงพื้นที่ตาควาย

ในมิติข่าวสถานการณ์ มีสื่อรายงาน/อ้างอิงการเผยแพร่ภาพจากเพจของกองทัพว่า ทหารไทยเข้าถึงพื้นที่ปราสาทตาควายและเชิญธงชาติ ท่ามกลางการปะทะที่ตึงเครียดในจังหวัดสุรินทร์ โดยข่าวลักษณะนี้ถูกนำเสนอทั้งในสื่อไทยและสื่อภาษาอังกฤษในประเทศไทย

อย่างไรก็ตาม “บ้านกีฬา” ขอเน้นความรับผิดชอบต่อคนอ่านนิดหนึ่ง: รายละเอียดทางยุทธวิธี/อาวุธ/ตัวเลขความเสียหาย มักเปลี่ยนเร็วและต้องรอการยืนยันจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพราะสถานการณ์ชายแดนเป็นข่าวอ่อนไหวที่สุดประเภทหนึ่ง

🧳 ข้อมูลแน่นๆแบบอ่านแล้วใช้ได้จริง: ถ้าอยากไป “ปราสาทตาควาย” ต้องรู้อะไรบ้าง

ในวันที่ข่าวแรง คนจำนวนมากจะเสิร์ชชื่อสถานที่นี้ทันที—ดังนั้นขอใส่ข้อมูลเชิงท่องเที่ยว-ความรู้ไว้ให้ครบ (แต่ต้อง “ปลอดภัย” และ “เคารพพื้นที่”)

• ตาควายอยู่ใน อ.พนมดงรัก จ.สุรินทร์ ใกล้กลุ่มปราสาทตาเมือน เหมาะกับสายเที่ยววัฒนธรรมอีสานใต้
• ลักษณะเป็นปราสาทหินขอม ใช้วัสดุศิลาแลงเด่น ช่วยให้สังเกตโครงสร้างได้ชัด
• “ช่วงเวลาเที่ยวที่ดี” โดยธรรมชาติของสุรินทร์มักเหมาะปลายฝน–ต้นหนาว (อากาศเดินสบาย) แต่ในบริบทปัจจุบัน ควรตรวจประกาศหน่วยงานรัฐ/ความมั่นคงก่อนเดินทางเสมอ

📌 สรุปแบบบ้านกีฬา: ซ่อมได้—แต่ต้องรักษา “พื้นที่” และ “กติกาโลก” ให้ได้ก่อน

ใจความทั้งหมดของข่าวนี้มีแกนเดียวกันชัดมาก

1. โบราณสถานไม่ควรถูกลากลงไปอยู่ในสมรภูมิ
2. ถ้าเสียหาย ไทยมีองค์ความรู้และเทคนิคระดับสากลในการบูรณะ (อนัสติโลซีส)
3. เงื่อนไขสำคัญที่สุดคือ “โบราณสถานต้องอยู่ในอาณาเขตที่กรมศิลปากรมีอำนาจดูแล”

สุดท้าย ไม่ว่าใครจะมองประเด็นชายแดนจากมุมไหน “มรดกวัฒนธรรม” คือของมนุษยชาติร่วมกัน และสิ่งที่โลกคาดหวังคือการปกป้อง ไม่ใช่การใช้เป็นเครื่องมือ

ขอขอบคุณรูปภาพและคลิปจาก Army Military Force

ติดตาม ข่าวเด่น ข่าววันนี้ ที่ ข่าวการค้นหาที่มาแรงบ้านกีฬา